LỘ TRÌNH CAN THIỆP TRẺ ĐẶC BIỆT
LỘ TRÌNH CAN THIỆP TRẺ ĐẶC BIỆT
Mình tranh thủ thời gian ngày nghỉ để ngồi viết lại bài viết này. Hy vọng nó có ích cho các mẹ có con đang cần can thiệp đặc biệt. Mình hiểu can thiệp đặc biệt là quá trình người lớn cần hỗ trợ nhiều hơn ở một số mặt còn phát triển chưa tốt ở trẻ. Chứ ko phải là trẻ bị bệnh thì mới cần hỗ trợ.
Mình thực sự nhận thấy sự can thiệp ở Việt Nam quá ư là cẩu thả, vì phụ huynh ko biết, nên quá trình can thiệp cho các bé thường ko được thực hiện đúng cách và do đó, hiệu quả trên bé cũng ko cao. Mình đã hỏi rất nhiều phụ huynh: khi con chị đi khám về bản kết luận tình trạng của con đâu? Khi con chị được can thiệp thì hồ sơ can thiệp của con đâu? Con chị đã được can thiệp những gì? Thời gian tới sẽ được can thiệp ra sao? 90% phụ huynh ớ người ra và ko biết những cái mình hỏi là gì? Trong khi các bé được kết luận là rất nặng: có dấu hiệu tự kỷ, tăng động, rối loạn cảm xúc, chậm phát triển ngôn ngữ…… nhưng đi kèm với bé ko có nổi một hồ sơ trọn vẹn từ khi đi khám cho đến khi can thiệp.
Phải chăng phụ huynh quá cẩu thả hay là bác sỹ và giáo viên chuyên biệt quá cẩu thả nên đã ko tư vấn rõ ràng cho phụ huynh rằng con cần lưu lại những hồ sơ khám và can thiệp trước đó.
Mình phải rất cảm ơn cô giáo can thiệp cũ của Sóc, dù chỉ là một sinh viên năm thứ 3 khi dạy Sóc, nhưng em đã bằng cái tâm của người làm nghề, can thiệp cho Sóc đúng quy trình và giúp Sóc vượt qua những giai đoạn khó khăn của việc rối loạn ngôn ngữ, vượt qua hội chứng tăng động để trở thành một học sinh tự tin như hiện nay. Kết thúc quá trình can thiệp 2 năm, hồ sơ của Sóc rất dày, phải nó cả 1 ngăn kéo tủ chứa cũng chưa hết. Sóc nhà mình ko có dấu hiệu gì quá bất thường, con chỉ chậm nói nhưng mình đã tự chủ động trang bị kiến thức và hỗ trợ cho con chứ ko bị thông tin hay bác sỹ nào dẫn dắt quá trình hỗ trợ con cả.
Các bước phát hiện và hỗ trợ con có dấu hiệu đặc biệt như sau (đặc biệt vì có cả những dấu hiệu tích cực và tiêu cực đều phải được theo dõi chứ ko phải là chỉ có con chậm đọc, chậm nói, chậm phát triển, nhảy quá nghịch quá mới cần quan tâm, có những bé rất ngoan lại là những bé cần hỗ trợ đặc biệt đấy ah)
- Trong quá trình phát triển của bé, thường có tài liệu đọc (trước đây mình có 1 quyển sách ko còn nhớ nổi tên) nói rõ mức độ phát triển của bé về thể trạng và trí lực, trong đó biểu hiện rõ bé mấy tuổi cần nặng bao nhiêu kg, cao bao nhiêu, nhận thức và hành vi thế nào là phù hợp với lứa tuổi. Các bố mẹ chỉ việc quan sát con và tích vào các biểu hiện của con là có thể đo được con mình có đang phát triển phù hợp với độ tuổi hay ko. Tuy nhiên mức độ phát triển của mỗi bé ở một kỹ năng là khác nhau, do đó các tiêu chuẩn này chỉ là tương đối thôi ah. Con có vấn đề ko? Đặc biệt là khi con còn nhỏ dưới 36 tháng thì chỉ có sự nhạy cảm của cha mẹ mới phát hiện được ra vấn đề của con.
Các bạn tham khảo tạm ở đây các tài liệu về trẻ có dấu hiệu đặc biệt:
Quá trình phát triển của bé:
Phát triển hằng ngày của trẻ từ 0 đến 6 tuổi
Dấu hiệu trẻ tự kỷ:
http://tretuky.org.vn/chi-tiet-tin/nhan-biet-tre-tu-ky-voi-10-dau-hieu-de-dang-379.html
- Phân biệt trẻ tự kỷ và trẻ tăng động giảm chú ý.
Thông thường trẻ tự kỷ chiếm một tỷ lệ rất nhỏ, do đó khi đi khám hiếm khi bác sỹ kết luận trẻ bị tự kỷ mà chỉ kết luận trẻ “có dấu hiệu tự kỷ”. Trẻ có dấu hiệu tự kỷ hoàn toàn khác với các trẻ được kết luận là “bị Tự kỷ”.
- Khi bố mẹ cần sự tư vấn của bác sỹ, mình khuyên nên đến khoa giáo dục đặc biệt của trường đại học sư phạm Hà Nội chỗ Cầu giấy. Đăng ký khám trưởng khoa hoặc phó khoa nhé các bạn.
Các bạn liên hệ cô Nết để lên lịch khám: 0979223435. Trước đây ở đó khám rất kỹ, rất có tâm, còn hiện nay có vì đông trẻ cần can thiệp quá mà rút ngắn quy trình khám và đưa ra lộ trình ko thì mình ko biết.
Thông thường để khám cho 1 trẻ sẽ mất từ 2-3 tiếng, và nếu cần nhiều thời gian thì có khi cần 2-3 tuần để xác định thực sự vấn đề của con bạn là gì và các thức can thiệp ra sao.
Trước đây mình có được mọi người giới thiệu bác sỹ Quân, để khám và đưa ra lộ trình can thiệp cho 1 trẻ có thể Quân phải đến nhà, chơi cùng và quan sát bé 1-3 tuần liên tiếp. Như vậy, việc mang con đi đến 1 phòng khám tư hay kể cả ở viện nhi, với vài ba câu hỏi, thời gian ko quá 30p không thể phản ảnh chính xác tình trạng của con bạn và do đó càng ko thể đưa ra lội trình can thiệp thực sự hữu ích cho con các bạn.
Khi khám xong bao giờ cũng có một kết quả khám độ 3-7 trang A4 trong đó liệt kê rõ biểu hiện nào con chậm, biểu hiện nào có dấu hiệu đặc biệt, con tương ứng với trẻ bao nhiêu tuổi về tuổi tâm lý (tuổi tâm lý khác tuổi sinh lý).
Chi phí cho các chuyên gia khám và can thiệp cũng ko hề nhỏ, phải xác định mỗi lần khám là tiền triệu và mỗi đợt can thiệp có thể phải lớn hơn như vậy rất nhiều. Và cách tốt nhất để tiết kiệm chi phí khám và can thiệp là bố/mẹ và người nhà cùng học cách can thiệp cho con, bên cạnh thời gian con được can thiệp với giáo viên, chuyên gia thì bố/mẹ và người nhà chính là người can thiệp chính sau này. Đừng ỷ lại vào bác sỹ, chuyên gia hay giáo viên can thiệp, đừng nói tôi ko làm được vì tôi ko phải chuyên gia, tôi bận lắm. Vì khi bạn ko bắt tay vào, con bạn ko có cơ hội được trở lại bình thường sớm, mãi mãi con bạn sẽ là một đứa trẻ đặc biệt mà sau này sẽ là cá biệt trong mắt người khác.
- Ngay khi biết con cần hỗ trợ, mình thay vì đưa con đến trung tâm can thiệp ở Khoa GDDB của ĐH SPHN 1 theo chỉ đạo của chị Thành phó khoa mình đã tự lên chương trình can thiệp cho con như sau:
- Mình tự tìm hiểu cách cách can thiệp cho trẻ chậm phát triển:
Để tự tìm cách cho con mình đã tự bồi dưỡng kiến thức cho mình như sau:
Đọc tài liệu này:
http://www.vnies.edu.vn/upload/Boiduong/Luan%20An%20Thanh.pdf
Mình gia nhập diễn đàn này:
Facebook đây:
https://www.facebook.com/groups/hoidaytretuky/
Sau đó thời gian mình dùng để đọc và nghiên cứu các tài liệu và biểu hiện của con là rất nhiều và ngấm cần phải hỗ trợ con thế nào. Không phải con mình bình thường thì ko cần quan tâm đến tài liệu trẻ tự kỷ. Vì các tài liệu này viết rất kỹ và chi tiết cách hướng dẫm trẻ tự kỷ thực hiện các thao tác, nhiệm vụ nên cũng dễ dàng áp dụng để rèn luyện cho trẻ bình thường.
- Cô Trang, cô bé sinh viên năm thứ 3, đã cùng mình xây dựng các chương trình can thiệp hàng tuần cho con. Mỗi tuần cô đều đưa cho mình 1 bản kế hoạch can thiệp gồm 3-4 trang A4, trong đó liệt kê tất cả các việc con cần phải rèn luyện trong tuần, có mục đánh giá của cô và của bố/mẹ để đối chiếu giữa cô và bố mẹ xem con có thực hiện được ở cả 2 nơi ko? Bố mẹ, bà, cô cùng nhìn mục tiêu tuần để hỗ trợ cho con. Hết mỗi tuần cô sẽ có 1 báo cáo về những việc con làm được và chưa làm được để từ đó cùng mình thảo luận lên chương trình hỗ trợ cho con vào tuần sau.
Cô đã hỗ trợ con suốt 2 năm, và khi cô ra trường về Hải Phòng làm thì con cũng dừng quá trình can thiệp ở đó.
- Con được chuẩn bị 1 phòng riêng với rất nhiều dụng cụ chơi được bày trong phòng để cô và con tiện có thể sử dụng: hạt để đong, đếm, đổ, xâu, bộ ghép hình theo hình dạng, theo tranh, bộ câu cá, các loại vòng vèo tập nhảy, chui, các loại bóng tập ném hất đẩy, các loại gậy để tập nhảy qua, các loại ghế để tạp trèo, nhảy bước. Con vừa phải tập luyện vận động tinh, vận động thô, phát triển tư duy, trí não. Chưa kể cô sẽ có các chương trình phát triển ngôn ngữ gồm: bộ tranh kể chuyện mẫu giáo, bộ slide do cô tự soạn để kể chuyện cho con nghe, để con và cô học phát triển từ vựng. Trong phòng có 1 máy tính để phục vụ cho cô và con học trên máy khi cần.
Toàn bộ các dữ liệu, bài giảng, chuyện đều lưu vào máy để khi cô ko đến mình sẽ là người sử dụng toàn bộ để chơi cùng con.
- Về tần suất can thiệp: tùy tình hình tài chính từng nhà và tình trạng của từng bé. Nhà mình muốn con ổn nhanh nên 6 tháng đầu ngày nào cô cũng đến từ 3h- 5h chiều, đúng 5h30 mẹ đi về tiếp quản đến 7h hoặc 7h30. Sau đó 7h30 mẹ lại dạy anh thì em được bà nội trông ở bên ngoài hoặc cho đi chơi. Sau khi con nói được cả câu thì thời gian còn 3 buổi 1 tuần, sau đó gần cuối thời gian cô thực tập thì chỉ 1-2 buổi 1 tuần sau đó đến khi sóc 4,5 tuổi thì ko có cô nữa.
- Toàn bộ ti vi và thiết bị điện tử được cắt khỏi gia đình, nhà mình ko ai được quyền xem ti vi trong suốt 2 năm, con chỉ được xem khi mẹ cho phép và đó là nội dung đã được xác định là được xem.
- Như vậy để các mẹ thấy là để giúp một đứa trẻ chỉ có chút trục trặc ngôn ngữ hiệu quả nhà mình đã phải mất rất nhiều công sức mặc dù can thiệp từ khi bé 28 tháng. Những bé có những biểu hiện đặc biệt hơn, khó tác động hơn như rối loạn cảm xúc, tăng động giảm chú ý, chậm phát triển tư duy và cao hơn là tự kỷ… thì quá trình can thiệp phải rất dài và tốn nhiều công sức của cha mẹ.
HÃY HIỂU ĐÚNG TÌNH TRẠNG CỦA CON, CAN THIỆP ĐÚNG CÁCH, THƯỜNG XUYÊN VÀ ĐỪNG THIẾU HIỂU BIẾT ĐẾN NỖI NGƯỜI CAN THIỆP CHO CON CÓ CẨU THẢ KHÔNG MÌNH CŨNG KO BIẾT.
